Υπόμνημα № 2 (22/10/19) με την κοινή θέση Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου (ΠΙΣ) και Εθνικής Επιτροπής «Περιβάλλον και Υγεία του Παιδιού» (ΕΕΠΥΠ) βάσει της Διακήρυξης της Λευκωσίας 2017 κατά τη συζήτηση του θέματος:

«Οι Κίνδυνοι που προκύπτουν στη Δημόσια Υγεία

από τη χρήση του δικτύου 5G»

Το Υπόμνημα στοχεύει να δώσει επιστημονικά τεκμηριωμένες απαντήσεις στα ερωτήματα που τέθηκαν από τους έντιμους κ. Βουλευτές κατά τη Συνεδρία της 26^ης Σεπτεμβρίου 2019. Σημειώνεται ότι οι προσωπικές παραδοχές που ο κ. Κωνσταντίνου έκανε για θέματα Υγείας χωρίς να έχει το τεκμήριο της σχετικής εμπειρογνωμοσύνης, είναι απαράδεκτες, ατεκμηρίωτες και επικίνδυνα παραπλανητικές (σχετικό είναι και το υπόμνημα Δρ. Μέτση). Για περαιτέρω τεκμηρίωση των θέσεων μας βλ. Βιβλιογραφία που σας αποστάληκε στις 19/9/2019.

Χαρακτηριστικά της Ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας Ραδιοκυμάτων (ΗΜΑ/RF)

Η ΗΜΑ Ραδιοκυμάτων (ΗΜΑ/RF) έχει μικρότερη ενέργεια από το ορατό φως τις ιονίζουσες, υπεριώδεις και υπέρυθρες ακτινοβολίες. Όμως, επειδή μεταφέρει πληροφορίες, αντίθετα με όλες τις πιο πάνω ακτινοβολίες, δεν έχει σταθερή κυματομορφή / κυματογράφο. Χαρακτηρίζεται από παλμούς με κορυφές υψηλής έντασης και πολικότητα (Panagopoulos DJ et al.: Polarization: a key difference between man-made and natural electromagnetic fields, in regard to biological activity. Sci Rep 2015; 5: 14914-1 – 14914-10), Review M.Paul 2018). Επίσης, σε αντίθεση με το ορατό φως μπορεί να διεισδύει στο σώμα και στον εγκέφαλο. Η παλμικότητα και πολικότητα είναι οι βασικές ιδιότητες που την καθιστούν ιδιαίτερα βιοδραστική με δυνατότητα σε δεδομένες συνθήκες να προκαλέσει όχι μόνο θέρμανση των ιστών αλλά και βιολογικές επιδράσεις επιδρώντας στην ηλεκτροφυσιολογία του σώματος. To DNA λόγω της διπλής ελικοειδούς μορφής λειτουργεί ως πολλαπλώς ευαίσθητη αντένα (fractal) και οι αλληλεπιδράσεις με τα εξωτερικά ηλεκτρομαγνητικά πεδία καθίστανται αναπόφευκτες και πολλαπλές. Είναι αυταπόδεικτο λοιπόν ότι οιαδήποτε σύγκριση της βλαπτικότητας με το ορατό με βάση την ενεργεία και μόνο είναι επιστημονικά λανθασμένη.

Το 5G δεν θα αντικαταστήσει αλλά συνυπάρχει / συλλειτουργήσει με την τρέχουσα τεχνολογία 3G και 4G. Θα αξιοποιήσει τις τρέχουσες συχνότητες αλλά και πρόσθετες πολύ ψηλές συχνότητες – υπό-χιλιοστομετρικών κυμάτων για να πετύχει εξαιρετικές ταχύτητες με ελάχιστη χρονική υστέρηση. Όταν επομένως συζητούμε για πιθανές επιπτώσεις στην υγεία της Τεχνολογίας 5G, θα πρέπει να συνυπολογίζουμε την ισχυρή τεκμηρίωση των επιπτώσεων των τεχνολογιών 3G-4G και τις πιθανές και ελάχιστα μελετημένες πρόσθετες επιδράσεις της 5G.

Η τεκμηρίωση για τις επιπτώσεις της ΗΜΑ/RF

Η επιστημονική τεκμηρίωση για τις δυνητικές επιπτώσεις της ακτινοβολίας ραδιοκυμάτων HMA/RF εξελίσσεται συνεχώς και ήδη είναι αρκούντως ισχυρή και αιτιολογεί αλλά και επιβάλει την άμεση εφαρμογή της Αρχής της Προφύλαξης (σχετική Βιβλιογραφία έχει υποβληθεί με το Υπόμνημα της 19^ης/Σεπτεμβρίου 2019). Εκτενής αναφορά στις βλαπτικές επιδράσεις της ΗΜΑ/RF γίνεται το 2011 στο «Resolution 1815» του Συμβουλίου της Ευρώπης που υιοθέτησε τις εισηγήσεις της αρμόδιας επιστημονικής του Επιτροπής: «the Parliamentary Assembly of the Council of Europe adopted Resolution 1815 (2011) in which it considered that there was sufficient proof of the potentially harmful effects of electromagnetic fields (EMF) on the environment and human health. In this document, the Council proposed that its member states take measures concerning the use of mobile phones and WiFi networks and specifically asked for a ban on such devices in schools».

 H υπάρχουσα τεκμηρίωση ανατρέπει τις αυθαίρετες και ατεκμηρίωτες παραδοχές όπως ότι η EMF/RF μπορεί μόνο να προκαλέσει θέρμανση των ιστών και ότι είναι ασφαλής. Σ’ αυτές τις παραδοχές βασίζονται τα ισχύοντα όρια τα οποία ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΟΡΙΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ. Αφορούν ολιγόλεπτη μόνο έκθεση και όχι 24/7/365, και μόνο θερμικές επιδράσεις αγνοώντας πλήρως τις βιολογικές που έχουν διαπιστωθεί σε επίπεδα χαμηλότερα μέχρι και κατά 100,000- έως και 10⁶ χαμηλότερα, περιλαμβανομένης και της πιθανής καρκινογένεσης (WHO/IARC 2011) . Είναι τόσο ψηλά που ικανοποιούν τις ανάγκες της αύξησης της έκθεσης (Report to European Parliament 2019 και παραδοχή κ. Κωμοδρόμου Βουλή 26/9). που συνεπάγεται η εφαρμογή του 5G και του Internet of things (IOT).

Οι τεκμηριωμένες βιολογικές επιδράσεις ιδίως σε συνθήκες διαρκούς και χρόνιας έκθεσης, με βάση την διεθνή βιβλιογραφία ευλόγως αναμένεται να εξελιχθούν σε επηρεασμό της υγείας και πρόκληση ασθενειών (Bioinitiative report 2012/14).

BIOEFFECTS ARE CLEARLY ESTABLISHED

BIOEFFECTS WITH CHRONIC EXPOSURES CAN REASONABLY BE PRESUMED TO RESULT IN ADVERSE HEALTH EFFECTS

Πιο κάτω παρουσιάζονται ενδεικτικά μόνο παραδείγματα επιπτώσεων και η σχετική τεκμηρίωση. Η παραδοχή ότι η ακτινοβολία αφού δεν ιονίζει δεν επηρεάζει το DNA είναι με βάση εκτενή, peer review βιβλιογραφία, λανθασμένη. Η καταστροφή του DNA από την ΗΜΑ/RF είχε αποδειχτεί εργαστηριακά από το 1999 και είχε επιβεβαιωθεί το 2005 με την περίφημη δοκιμή Comet assay που έγινε σε ανθρώπινα κύτταρα (ινοβλάστες) και σε κύτταρα ζώων (Diem E et al., Mutat Res. 2005;583(2):178-83). Η καταστροφή του DNA μετά από 24-ωρη έκθεση σε 1800 MHz με SAR 1.3 W/kg (όριο INCRP/Κύπρου 2 W/kg) ισοδυναμούσε με αυτή που θα προκαλούσαν 5000 ακτινογραφίες θώρακος. Από την ανασκόπηση 100 peer review μελετών και την πιο πρόσφατη βιβλιογραφία 2018-2019 (Review Yakymenko I. et al 2015, M Pall 2018, Lai 2019) προκύπτει ότι το 93% απέδειξε ότι το DNA καταστρέφεται από την HMA/RF με ιδιαίτερα τρωτό το DNA του εγκεφάλου, μέσω κυρίως του μηχανισμού των ελεύθερων ριζών και του οξειδωτικού stress που η ακτινοβολία προκαλεί. Το Οξειδωτικό στρες θεωρείται ως ο πρωταρχικός μηχανισμός βιολογικής επίδρασης και καταστροφής του DNA. H HMA/RF ακόμα και σε χαμηλή ένταση είναι οξειδωτικός παράγοντας υψηλού δυναμικού παθογένεσης για καρκίνο και άλλες παθήσεις.

Η καταστροφή αυτή του DNA είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο ότι μπορεί να οδηγήσει σ’ ένα ευρύ φάσμα επιδράσεων σε πολλαπλά οργανικά συστήματα, να προκαλέσει σοβαρές ασθένειες όπως ο καρκίνος καθώς και επιγενετικές αλλαγές στις οποίες πιο ευαίσθητα είναι το έμβρυο και το παιδί (Davis & Lowell 2008, Belyaev 2012). Εκτός από την άμεση οξειδωτική επίδραση υπάρχουν επιδράσεις λόγω εξασθένησης αμυντικών διορθωτικών μηχανισμών όπως π.χ. η μείωση της μελατονίνης (βασικού αντιοξειδωτικού μηχανισμού διόρθωσης για βλάβες του DNA) και της μυελίνης, που προστατεύει τους νευρώνες ιδιαίτερα στο αναπτυσσόμενο νευρικό σύστημα του εμβρύου και του παιδιού (Mary Redmayne et al 2014, Hardell L et al 2017) .

Επαρκώς τεκμηριωμένες και πολύ σοβαρές/μη αντιστρέψιμες επιπτώσεις είναι σήμερα η πρόκληση καρκίνου του κεντρικού νευρικού συστήματος. Το 2011 ο IARC/WHO, είχε κατατάξει την ακτινοβολία 30KHz – 300GHz (εκπέμπεται από Wi-Fi, mobile data, αντένες, κινητά, ασύρματες συνδέσεις, τάπλετς, baby monitors, κ.ά.) σε πιθανώς καρκινογόνο 2Β όπως τα καυσαέρια και τα εντομοκτόνα Παράθειο και DDT. Η δήλωση που έγινε ότι είναι αβλαβής μια «πιθανώς καρκινογόνος 2Β» ακτινοβολία είναι τουλάχιστο επιστημονικά απαράδεκτη αν όχι σκόπιμα παραπλανητική. Αν ήταν αβλαβής η EMF/RF ο ΙΑRC θα την τοποθετούσε στην κατηγορία 3 (“Unclassifiable as to carcinogenicity in humans” There is no evidence at present that it causes cancer in humans) ή 4 (Probably not carcinogenic to humans” There is strong evidence that it does not cause cancer in humans). Σήμερα με νεότερες έρευνες και η τεκμηρίωση δείχνει ότι μάλλον πρόκειται για καρκινογόνο 1^ης κατηγορίας ( Carlberg, M. et al, 2017, Hardell L et al 2013, 2017, Miller A. et al, (2017 & 2018). Γι’ αυτό το IARC τον Απρίλη του 2019 την έχει περιλάβει στη λίστα «High priority for re evaluation  με το αιτιολογικό «new mechanistic evidence/bioassays» (www.thelancet.com/oncology Vol 20 June 2019). Έρευνες συσχετίζουν επίσης την ακτινοβολία με αύξηση των περιστατικών καρκίνου του θυρεοειδούς (Carlberg M et al: Increasing incidence of thyroid cancer in the Nordic countries with main focus on Swedish data, 2016; BMC Cancer (2016) 16:426). Άλλες έρευνες υποδεικνύουν πιθανή δράση της ακτινοβολίας ως «cancer promoter”, (Tillmann T et al. 2010, Carlberg M, Hardell L 2014, Lerchl A et al., 2015).

Η τεκμηρίωση (Deshmukh, P. et al 2015, Tang, J.et al 2015), για τον επηρεασμό της ανάπτυξης του εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος και άλλες νευροψυχικές και μαθησιακές/γνωστικές δυσμενείς επιπτώσεις (de Caires Jr LC et al.2014, Deshmukh PS et al2015, Li HJ et al.,2015), ιδίως στο έμβρυο και το παιδί έχει ξεπεράσει το 70% της απόλυτης τεκμηρίωσης (Lai 2019). Αρκούντως τεκμηριωμένα είναι επίσης τα προκαλούμενα προβλήματα συμπεριφοράς στα παιδιά ως αποτέλεσμα έκθεσης του εμβρύου και μεταγεννητικής έκθεσης του παιδιού (Divan et al 2010, 2012, Birks L et al 2017), πρώιμης εμφάνισης άνοιας και Αlzheimer (Review M.Pall 2018) και τέλος, απόλυτα τεκμηριωμένος ο εθισμός και η εξάρτηση (WHO 2018). Η ΗΜΑ/RF επίσης προκαλεί διάτρηση του αιματο-εγκεφαλικού φραγμού που προστατεύει το εγκέφαλο (Nittby H et al.. 2009), αυξάνοντας έτσι τη διείσδυση και κατά συνέπεια την επίδραση άλλων τοξικών παραγόντων στον εγκέφαλο.

Οι επιδράσεις στο αναπαραγωγικό σύστημα, η μείωση της γονιμότητας, ο επηρεασμός του σπέρματος τεκμηριώνονται σε 18 ανασκοπήσεις αξιόπιστων μελετών (Review M.Pall 2018, Houston, B.J., et al, 2016, Adams, J.,2014, De Iuliis GN et al 2009). Σε μια άλλη ανασκόπηση και μετά-ανάλυση  10 μελετών (λήψη σπέρματος από 1492 άνδρες) απέδειξε ζημιά στο σπέρμα από την χρήση κινητού τηλεφώνου (Adams JA et al., 2014). Μελέτη σε 2028 μαθητές κολλεγίου (2013-15) συσχέτισε την αλλοίωση σχετικών παραμέτρων του σπέρματος με την χρήση του κινητού τηλεφώνου (Zhang G. et al., 2016). Από την ανασκόπηση 27 μελετών που μελέτησαν τις επιδράσεις της ΗΜΑ/RF στο ανδρικό αναπαραγωγικό σύστημα στις 21 διαπιστώθηκαν αρνητικές επιδράσεις (Houston BJ et al, Reproduction. 2016).

H βλαπτική επίδραση του Wi-Fi είναι επίσης τεκμηριωμένη. Ιδιαιτέρα επιδρά στο DNA, στο γεννητικό σύστημα, τον εγκέφαλο κ.ά., (Resolution of Council of Europe 2011, Martha Herbert, 2016, Pall, M. 2018 Environmental Research 164 (2018) 405–416, Review of 100 studies by Wilke I : umwelt ∙ medizin ∙ gesellschaft 2018 Feb 31(1). Εκτός από τη συνεχή παθητική έκθεση 24 ώρες/7 μέρες/ολόχρονα, η μεγαλύτερη έκθεση γίνεται κατά την ώρα της χρήσης και είναι  μεγάλη η ενεργητική έκθεση για τον χρήστη και μεγάλη η παθητική για όποιο βρίσκεται κοντά του. Τα ιδία και σε μεγαλύτερο βαθμό ισχύουν όταν γίνεται σύνδεση μέσω π.χ. 4G. Τέσσερεις (4) ώρες συνεχούς έκθεσης στον υπολογιστή συνδεδεμένο με Wi-Fi, οδήγησε σε αλλοίωση της κινητικότητας και ποιότητας το σπέρματος (Avendano C et al 2012). Γι’ αυτό το Συμβούλιο της Ευρώπης από το 2011, Ιατρικοί Σύλλογοι και άλλα Διεθνή σώματα (Reykjavik appeal 2017, Nicosia Declaration 2017) προειδοποιούν για τους κινδύνους και για την αποφυγή τους ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ στα σχολεία, σπίτι, παιδιατρικές μονάδες να χρησιμοποιείται μόνο ενσύρματη σύνδεση με το διαδίκτυο που είναι ασφαλής αλλά και ταχύτερη.

Το έμβρυο και το παιδί είναι εκείνα που άμεσα και διαχρονικά επηρεάζονται περισσότερο και σοβαρότερα (Carlo V. Et al in Bionitiative 2012 sect 19 on fetal and neonatal Effects of EMF). Ως αναπτυσσόμενοι οργανισμοί είναι πιο ευαίσθητοι συστήματα τους ευρίσκονται υπό συνεχή ανάπτυξη και διάφοροι μηχανισμοί άμυνας μπορεί να είναι ακόμη ασθενείς (WHO 2010 & 2014).

Συγκεκριμένα:

• Έχουν μεγαλύτερη πυκνότητα εμβρυϊκών βλαστοκυττάρων που είναι πιο ευαίσθητα σε πολλαπλές συχνότητες και δεν μπορούν να προσαρμοστούν σε χρόνιες εκθέσεις (Belyaev 2012)
• Μεγαλύτερη ευαισθησία σε επιγενετικές αλλαγές στο DNA που προκαλούνται από το RF (αλλαγές στην έκφραση γονιδίων) (Davis and Lowell 2008), που μπορούν να αλλάξουν την ανάπτυξη του εμβρύου ιδιαίτερα την ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΗ (Sage, C. et al. 2017).
• Η ταχύτερη διαίρεση κυττάρων σε συνδυασμό με την ΗΜΑ/RF προκαλούμενη αύξηση της καταστροφής του DNA και μείωση της ικανότητας επανόρθωσής του ισχυρώς εισηγούνται ότι τα παιδιά μπορεί να είναι ιδιαίτερα επιρρεπή στον καρκίνο και στην διακοπή της ανάπτυξης του εγκεφάλου που επίσης μπορεί να σχετίζεται με τον αυτισμό (Martin Pall, USA, 2018).
• Επιπρόσθετα λόγω μικρότερων και λεπτότερων κρανιακών οστών και μεγαλύτερης διηλεκτρικής σταθεράς και αγωγιμότητας έχει διαπιστωθεί μεγαλύτερη απορρόφηση και βαθύτερη διείσδυση της ακτινοβολίας σε σχέση με τον ενήλικα μέχρι π.χ. 10-πλάσια στον μυελό των οστών του εγκεφάλου (Ghandi et al. IEEE Trans, Microwave Theory & Techniques, Vol. 44(10), pp. 1884-1897, 1996, IARC Monograph 102, 2011).

Η Διακήρυξη της Λευκωσίας και το 5G

Η Διακήρυξη της Λευκωσίας 2017 είναι κοινό έγγραφο του Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου (ΠΙΣ) του Ιατρικού Συλλόγου Βιέννης/Αυστρίας και της Εθνικής Επιτροπής Περιβάλλον και Υγεία του Παιδιού (ΕΕΠΥΠ) και βρίσκεται υπό επικαιροποίηση για ειδική αναφορά στο 5G. Oι συμβαλλόμενοι έκριναν απόλυτα αναγκαία τη διατύπωση της με στόχο την υπεύθυνη επιστημονική ενημέρωση για αποτελεσματική προφύλαξη της Δημόσιας Υγείας, για τους πιο κάτω λόγους:

1. Καθολική και συνεχής έκθεση του κοινού στην EMF/RF. Η έκθεση στα παιδιά, ακόμη και σε βρέφη και έμβρυα αυξάνεται γεωμετρικά, είναι πολλαπλή και αδιάκοπη, σε ευάλωτα στάδια ανάπτυξης τους από το στάδιο του εμβρύου ως το στάδιο της εφηβείας, και επηρεάζει όλο τον πληθυσμό .
2. H υπάρχουσα και συνεχώς αναδυομένη επιστημονική τεκμηρίωση για τις επιπτώσεις στην υγεία των παιδιών και του εμβρύου, που υποδεικνύει επιπτώσεις στην υγεία τους που μπορεί να είναι σοβαρές και μη ανατρέψιμες. Η τεκμηρίωση είναι αρκετά δυνατή για τη στήριξη δράσεων Πρόληψης και την καθιέρωση δραστηριοτήτων και κανόνων προσεκτικής διαχείρισης
3. Τα υφιστάμενα όρια (ICNIP, ΕC Recοm. 1999/519) αφορούν μόνο την μικρής διάρκειας έκθεση και μόνο θερμικές επιπτώσεις, αγνοώντας την μακροχρόνια έκθεση, τις βιολογικές επιπτώσεις και την πιθανή καρκινογένεση.
4. Νέες συσκευές αναδύονται χωρίς ελέγχους ασφαλείας πριν και μετά την διοχέτευση τους στις αγορές, ιδιαίτερα σε σχέση με τις μακρόχρονες επιπτώσεις στα παιδιά. Απλώς επικαλούνται συμμόρφωση με παρωχημένα ισχύοντα όρια. Παράλληλα η ασύρματη τεχνολογία προωθείται σε σχολεία χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι επιπτώσεις στην υγεία και η δυνατότητα ασφαλούς ενσύρματης σύνδεσης.
5. Η κοινωνία δεν είναι επαρκώς ενημερωμένη σχετικά με τους κινδύνους και πιθανόν να έχουν λανθασμένες πεποιθήσεις ανύπαρκτης ασφάλεια.
6. Υπάρχουν Σωστές Πρακτικές για Ασφαλή Χρήση της Τεχνολογίας και Μείωσης της Έκθεσης.

Η Διακήρυξη 2017 ως πλαίσιο Αρχών/Διαπιστώσεων και Εισηγήσεων αφορούν και το 5G, το οποίο εμπίπτει στο φάσμα συχνοτήτων της. Δεν έγινε ειδική αναφορά, λόγω ανυπαρξίας επαρκούς επιστημονικής διερεύνησης των πρόσθετων βιολογικών και επιπτώσεων στην υγεία της 5G που αναμένονται λόγω των χιλιοστομετρικών ή και μικρότερων κυμάτων. Βασικό πρόβλημα είναι ο ελάχιστος αριθμός βιο-ιατρικών μελετών (Ref  EMF Interanational Symposium Mainz Germany October 2019, Discussions and presentations by D.Davis, D. Leszczynski, opinion on 5G 2019,) συγκεκριμένα ελλείπουν:

1. τοξικολογικές μελέτες στα ζώα που θα επέτρεπαν κάποιες εκτιμήσεις
2. μελέτες επίδρασης της 5G στην ανθρώπινη φυσιολογία
3. μελέτες πιθανών επιπτώσεων χρόνιας έκθεσης
4. μελέτες συνέργειας των μικροκυμάτων με χημικούς τοξικούς παράγοντες
5. μελέτες επίδρασης των μικρο-χιλιοστομετρικών κυμάτων στο δέρμα (το μεγαλύτερο όργανο του ανθρώπινου σώματος) και στις φυσιολογικές λειτουργίες που διέπονται από αυτό (όπως π.χ. της ανοσοποιητικής λειτουργίας). Μελέτες επίδρασης στο μάτι και τη φυσιολογία του ματιού, το οποίο είναι ευάλωτο στη θερμότητα.

Με βάση τα πιο πάνω κάθε τοποθέτηση ότι το 5G είναι ασφαλές είναι αυθαίρετη και επιστημονικά αστήρικτη και παραπλανητική παραδοχή. Η βεβιασμένη εφαρμογή της 5G είναι πρώιμη έως και επικίνδυνη. Δεν αμφισβητείται η συμβολή της ασύρματης τεχνολογίας στην τεχνολογική ανάπτυξη. Θα πρέπει να δοθεί, όμως, χρόνος να μελετηθούν οι επιπτώσεις και να επαναπροσδιοριστεί που η ασύρματη επικοινωνία είναι αναγκαία και που όχι, για ποιες εφαρμογές, πως και που μπορεί να αξιοποιηθούν οι οπτικές ίνες και το ενσύρματο διαδίκτυο (για ασφαλέστερο και ταχύτερο διαδίκτυο) καθώς και η σταθερή τηλεφωνία. Η όποια τεχνολογική ανάπτυξη πρέπει να γίνεται με λελογισμένο τρόπο αξιοποίησης των πλεονεκτημάτων, σταθμίζοντας και περιορίζοντας όμως και τους πιθανούς κινδύνους στη ψυχική και σωματική υγεία.

Η υπάρχουσα τεκμηρίωση δεν αφήνει περιθώρια ολιγωρίας και μας καθιστά υπόλογους στα παιδιά και στις νέες γενιές. Μας υποχρεώνει να εφαρμόσουμε πολιτικές Πρόληψης, Προφύλαξης και την Αρχή της ALARA δηλ. της μικρότερης εφικτής έκθεσης, αφού ήδη ο βαθμός έκθεσης ιδιαίτερα των παιδιών είναι πολύ μεγαλύτερος από τα βιολογικώς αποδεκτά επίπεδα. Οι Εισηγήσεις μας στο Υπόμνημα μας της 19ης Σεπτεμβρίου 2019 για προσκόμιση όλων των αναγκαίων στοιχείων (μελέτες εκτίμησης έκθεσης και επιπτώσεων, τρόποι αξιόπιστου  ελέγχου), καθώς και η νομοθετική ρύθμιση για τα πιο κάτω αντισταθμιστικά μέτρα  (Α) και (Β) μείωσης της έκθεσης  παραμένουν ως απόλυτα αναγκαίες:

Α) η εφαρμογή προστατευτικών ζωνών ελεύθερων από 5G για παιδικές χαρές, σχολεία, νοσηλευτήρια,

Β) η απαγόρευση της χρήσης ασύρματης τεχνολογίας στα σχολεία για παιδιά μέχρι και 15 χρόνων και εφαρμογής ειδικών κριτήριων έκθεσης των παιδιών. Τέλος, η εφαρμογή μιας καθολικής καμπάνιας ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης για λελογισμένη χρήση της τεχνολογίας (αναλυτική παράθεση στο Υπόμνημα μας της 19ης/9/19).

Δρ. Ανδρέας Χατζησάββας

Αντιπρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής
«Περιβάλλον και Υγεία του Παιδιού»

www.paidi.com.cy